Dla wielu przedsiębiorców prowadzenie działalności bez wsparcia kredytowego jest trudne, a czasem wręcz niemożliwe. Umowa kredytowa, choć standardowa w biznesie, może niekiedy stwarzać problemy na etapie jej realizacji. Ważne jest więc, aby przedsiębiorcy dokładnie analizowali treść umowy przed jej podpisaniem. Niestety, nawet dokładna analiza nie zawsze chroni przed ryzykiem, że niektóre jej zapisy mogą być nieważne.
Ochrona konsumencka a przedsiębiorcy
Zgodnie z przepisami polskiego kodeksu cywilnego (art. 22(1) k.c.), osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą może w określonych sytuacjach korzystać z ochrony właściwej dla konsumentów. Warunkiem jest jednak, aby czynność prawna, w której uczestniczy przedsiębiorca, nie była bezpośrednio związana z jego działalnością gospodarczą.
Dla przykładu, jeśli przedsiębiorca podpisuje umowę kredytu na cele prywatne, a nie biznesowe, może powołać się na przepisy chroniące konsumentów przed niedozwolonymi klauzulami. Jednak w większości przypadków kredyty firmowe są związane z działalnością gospodarczą, co wyklucza możliwość powoływania się na ochronę konsumencką. Dotyczy to zwłaszcza przedsiębiorców prowadzących działalność w formie spółki prawa handlowego, którzy z definicji są wyłączeni z tej ochrony.
Narzędzia ochrony prawnej dla przedsiębiorców
Chociaż przedsiębiorcy nie mogą liczyć na ochronę konsumencką, nie oznacza to, że są całkowicie pozbawieni możliwości obrony swoich praw w sporach z bankami. Kluczowym narzędziem, na które mogą się powołać, jest art. 58 kodeksu cywilnego, który przewiduje nieważność czynności prawnej sprzecznej z ustawą lub zasadami współżycia społecznego.
Zgodnie z tym przepisem, umowa kredytowa może być uznana za nieważną, jeśli jej postanowienia są niezgodne z obowiązującym prawem, mają na celu obejście przepisów lub naruszają zasady etyki społecznej. Dodatkowo, art. 353(1) k.c. określa, że umowa może być uznana za nieważną, jeśli jej treść lub cel sprzeciwiają się istocie umowy, ustawie lub zasadom współżycia społecznego.
Analiza umowy kredytowej
Przedsiębiorcy, którzy podejrzewają, że ich umowa kredytowa zawiera niekorzystne postanowienia, powinni rozpocząć od dokładnej analizy jej treści. Pierwszym krokiem jest sprawdzenie, czy umowa jest zgodna z obowiązującymi przepisami prawa – zarówno polskiego, jak i unijnego. Warto również zwrócić uwagę na orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), które w wielu przypadkach wpływa na interpretację umów kredytowych.
Kolejnym krokiem jest analiza, czy zawarta umowa rzeczywiście odpowiada definicji umowy kredytowej, jaką rozumie ustawodawca. Kredyt powinien spełniać określone warunki, takie jak przeznaczenie środków na cele gospodarcze, co powinno być jasno określone w umowie. Niekiedy zdarza się, że umowa, która z pozoru wydaje się zgodna z przepisami, w praktyce nie spełnia wymogów ustawowych, co może być podstawą do jej unieważnienia.
Ostatecznie, warto sprawdzić, czy umowa nie narusza zasad współżycia społecznego. Zasady te obejmują ogólnie przyjęte normy moralne i etyczne, które mogą mieć wpływ na interpretację treści umowy. Na przykład, jeśli umowa w rażący sposób faworyzuje jedną stronę kosztem drugiej, może to stanowić naruszenie tych zasad.
Szanse na unieważnienie umowy
Doświadczenie prawne pokazuje, że przeprowadzenie takiej analizy może przynieść pozytywne rezultaty. Wiele umów kredytowych zawiera zapisy, które nie wytrzymują konfrontacji z obowiązującym prawem lub zasadami współżycia społecznego. Przedsiębiorcy mogą zatem mieć realne szanse na unieważnienie części lub nawet całości umowy kredytowej.
Często zdarza się, że banki wprowadzają do umów zapisy, które są niezgodne z prawem lub faworyzują je w sposób nieproporcjonalny do ryzyka kredytowego. W takich przypadkach przedsiębiorcy, którzy zdecydują się na spór z bankiem, mogą liczyć na korzystne rozstrzygnięcia sądowe.
Podsumowanie
Podpisanie umowy kredytowej przez przedsiębiorcę nie oznacza, że jest ona w pełni wiążąca i niezmienna. W przypadku wątpliwości co do jej zgodności z przepisami prawa, warto przeanalizować ją pod kątem jej treści, natury oraz zgodności z zasadami współżycia społecznego. Przedsiębiorcy, którzy podejmą takie działania, mogą nie tylko chronić swoje interesy, ale również zwiększyć szanse na unieważnienie niekorzystnych umów kredytowych.
