W marcu 2024 roku rynek wynajmu mieszkań w Polsce odnotował znaczący wzrost kosztów, które w wielu przypadkach przewyższają 30% mediany wynagrodzeń.
Z analizy przeprowadzonej przez Polski Instytut Ekonomiczny (PIE) wynika, że w większości największych miast Polski przeciętne ceny najmu osiągnęły historyczne maksima, co stawia duże obciążenia na wynajmujących. Oznacza to, że wynajęcie mieszkania pochłania coraz większą część dochodów, co ma istotne konsekwencje dla sytuacji finansowej Polaków, zwłaszcza tych o niższych zarobkach.
Mediana wynagrodzeń i jej wpływ na rynek najmu
Według danych opublikowanych przez Główny Urząd Statystyczny (GUS), mediana wynagrodzeń w Polsce w marcu 2024 roku wyniosła 6549 zł brutto. To aż o 23,8% mniej niż średnie wynagrodzenie, co daje dokładniejszy obraz rzeczywistego poziomu zarobków w kraju, biorąc pod uwagę całą gospodarkę, a nie tylko sektor przedsiębiorstw.
Jak wynika z danych PIE, przeciętne koszty wynajmu mieszkań w największych miastach wynosiły w marcu ponad 30% mediany wynagrodzeń. Dla połowy osób zarabiających poniżej mediany, wynajem mieszkania stanowił większe obciążenie finansowe niż te 30%, podczas gdy dla lepiej zarabiających ten koszt był niższy. To oznacza, że dla przeciętnego wynajmującego koszty związane z najmem są jednym z największych wydatków w budżecie domowym.
Koszty wynajmu w największych miastach
Najwyższe koszty wynajmu odnotowano w Warszawie, gdzie przeciętna cena wynajmu mieszkania wynosiła w marcu 4200 zł. To aż 48% mediany wynagrodzeń w stolicy, co stawia Warszawę na czele najdroższych miast pod względem stosunku kosztów najmu do zarobków. W innych dużych miastach, takich jak Kraków, Wrocław czy Gdańsk, koszty wynajmu również były wysokie, oscylując między 35% a 38% mediany wynagrodzeń. Wyjątkiem była Łódź, gdzie wynajem mieszkania stanowił 29% mediany zarobków, co czyni ją jednym z bardziej przystępnych cenowo miast.
Analiza PIE pokazuje również, że różnica między średnim a medianowym wynagrodzeniem wpływa na postrzeganie kosztów wynajmu. Na przykład, w Warszawie przeciętny koszt najmu wynosił 31% średniego wynagrodzenia, co jest znacząco mniejszym obciążeniem w porównaniu do 48% mediany zarobków. Podobna tendencja występuje w innych miastach, gdzie wynajem stanowi mniejszy odsetek średnich zarobków niż mediany, co sugeruje, że osoby o niższych dochodach odczuwają większe trudności finansowe związane z kosztami najmu.
Wynajem mieszkań średniej wielkości
W segmencie mieszkań o powierzchni 40-60 m², koszty wynajmu były szczególnie dotkliwe w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu oraz Gdańsku. W tych miastach przeciętna cena wynajmu wynosiła powyżej 37% mediany wynagrodzeń. Dla porównania, w Poznaniu wynajem mieszkania o takiej powierzchni stanowił 34% zarobków, co czyni to miasto relatywnie tańszym w porównaniu z innymi dużymi ośrodkami miejskimi. Łódź ponownie okazała się najtańszym miastem, gdzie koszt wynajmu mieszkań o powierzchni 40-60 m² wynosił 30% mediany wynagrodzeń, co pokazuje, że w porównaniu do innych miast, koszty życia związane z najmem są tam niższe.
Relacja mediany wynagrodzeń do kosztów najmu
Analiza porównawcza między medianą wynagrodzeń a medianą cen najmu mieszkań w marcu 2024 roku dostarcza jeszcze pełniejszego obrazu sytuacji na rynku nieruchomości. W Warszawie mediana ceny wynajmu wynosiła aż 44% mediany wynagrodzeń, co stawia stolicę w czołówce miast z najwyższym obciążeniem finansowym dla wynajmujących. W sześciu największych miastach Polski tylko w Poznaniu i Łodzi wskaźnik ten był niższy niż 35%, wynosząc odpowiednio 33% i 27%. Te miasta stanowią wyjątek na tle reszty kraju, oferując relatywnie bardziej przystępne warunki dla wynajmujących.
Wnioski i prognozy na przyszłość
Wyniki badania PIE jasno pokazują, że koszty wynajmu mieszkań w Polsce osiągnęły rekordowe poziomy, co stawia wynajmujących w trudnej sytuacji. W miastach takich jak Warszawa, Kraków, Wrocław czy Gdańsk wynajem mieszkania pochłania znaczną część miesięcznych zarobków, co utrudnia oszczędzanie oraz inwestowanie w inne cele, w tym zakup własnej nieruchomości.
Wzrost kosztów wynajmu mieszkań wynika z kilku czynników. Z jednej strony, rosnące ceny nieruchomości oraz wysokie stopy procentowe wpływają na decyzje inwestorów, którzy w obliczu droższych kredytów i spadku dostępności finansowania przenoszą koszty na najemców. Z drugiej strony, ograniczona podaż mieszkań w dużych miastach, szczególnie w segmencie średniego metrażu, zwiększa presję na ceny, co sprawia, że koszty najmu rosną szybciej niż wynagrodzenia.
W najbliższych miesiącach można się spodziewać dalszego wzrostu cen wynajmu, zwłaszcza jeśli popyt na mieszkania pozostanie wysoki, a oferta będzie się kurczyć. Kluczowe dla rynku będzie również, w jaki sposób kształtować się będą stopy procentowe i dostępność kredytów hipotecznych, co może wpłynąć na decyzje zarówno wynajmujących, jak i inwestorów. W obliczu rosnących kosztów wynajmu, coraz więcej osób może zwracać uwagę na alternatywne formy mieszkalnictwa, takie jak długoterminowe wynajmy z opcją zakupu czy wspólne mieszkania, które mogą stanowić rozwiązanie na rosnące obciążenia finansowe.
